TRAKTUJMY SIĘ ODPOWIEDZIALNIE

O praktykach ESG firm zrzeszonych w e-Izbie

97 procent internautów w Polsce kupuje online^[1]. Z czego 35 procent konsumentek i konsumentów bierze pod uwagę zrównoważony rozwój przy poszukiwaniu sklepu internetowego. Co ciekawe, przy jeszcze bardziej zaawansowanym wyborze – konkretnego produktu – czynniki dotyczące zrównoważonej produkcji są ważne dla połowy kupujących. Oto przykłady organizacji, które znajdują się w czołówce krajowych marek, a stawiają na równoważony rozwój, odpowiadając na wymienione potrzeby konsumentów. Te firmy znajdują się po przeciwnej stronie innych, których praktyki nazywa się greenwashingiem, socialwashingiem, mediawashingiem. Są też aktywne w Grupie tematycznej Odpowiedzialny e-Commerce, w strukturze największej organizacji branżowej e-handlu w Polsce – Izbie Gospodarki Elektronicznej.

Czym są odpowiedzialne zakupy? Odpowiedzi na to pytanie należy poszukać w corocznych raportach „Odpowiedzialny e-commerce”, wydawanych przez Izbę Gospodarki Elektronicznej, e-Izbę. To unikatowe wydawnictwo na rynku diagnozuje konsumentów i daje obraz biznesu przez badanie menadżerów e-commerce. Z najnowszego badania można dowiedzieć się, że e-konsumenci zapełniając koszyki kierują się przede wszystkim niskimi cenami, asortymentem, promocjami i metodami dostawy^[2]. To nie powinno dziwić, skoro o sukcesie całej branży zakupów online w Polsce decyduje wygoda i szybkość przy zachowaniu bezpieczeństwa całości. Ale praktyczna strona ma różne odcienie, które przenoszą uwagę na zrównoważony rozwój, w raportowaniu biznesowym przekładający się na współczynniki statystyczne ESG, (environmental, social, governance).

Dane z raportu:
67% konsumentów deklaruje, że zakupach w sieci bierze pod uwagę to, czy e-sklep jest firmą działającą zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. To o 9% więcej niż rok wcześniej.
Praktyczne czynniki wyboru e-sklepu to nie wszystko, bo przynajmniej co 8. badany zwraca uwagę na etyczne traktowanie przez e-firmę pracowników, podobnie – co 8. – na dostępność e-sklepu dla osób ze szczególnymi potrzebami.

Zaprojektowanie własnej sieci odbioru przesyłek przez Allegro stworzyło okazję do nowego podejścia do funkcjonalności maszyny paczkowej. Chodziło o dostępność dla wszystkich klientek i klientów największego polskiego marketplace’u, w tym także dla osób z trudnościami czy ograniczeniem ruchu.

Automaty paczkowe sieci One Box by Allegro mają wpisywać się w miejski krajobraz. Są obsadzone roślinami wszędzie tam, gdzie to możliwe, bardzo często od frontu. Sprawia to wizualną ulgę dla oka zmęczonego betonem i asfaltem. Poza wyglądem automatu paczkowego  One Box jego funkcjonalności nie różnią od innych, których liczbę w Polsce ocenia się na ok. 25 tys. Czy na pewno?

Proste, prostsze… ups!

Wyjęcie przesyłki z maszyny paczkowej to proste zadanie. Jeśli jednak postawimy je osobom, które muszą liczyć się z ograniczeniami w przestrzeni, niekoniecznie będzie to proste. Chodzi o osoby z niepełnosprawnościami, ale też seniorów, kobiety w ciąży, czy rodziców z małymi dziećmi. Aby uwzględnić potrzeby tych grup, zaprojektowanie automatu paczkowego i umiejscowienie go na ulicy/parkingu staje się wyzwaniem nie tylko technologicznym, planistycznym, ale także związanym z fizyczną dostępnością/małą architekturą miejską.

Sieć One Box została poddana audytowi. Przeprowadzili ją eksperci z fundacji Avalon, wspierającej osoby z niepełnosprawnościami. Na liście dostępności – w tym przypadku obiektów One Box – znalazły się udogodnienia, dzięki którym partnerzy Allegro mogą sprzedawać towary wiedząc, że zminimalizowano trudności z ich dostępnością dla grup wykluczonych. I tak:

• urządzenia łatwo znaleźć dzięki pinezkom na elektronicznych mapach. To jedna z najważniejszych kwestii dostępności, jak twierdzą eksperci Avalon.

• Osoby poruszające się na wózku elektrycznym mają co najmniej 2 metry swobodnej przestrzeni bezpośrednio przy automacie paczkowym, na manewrowanie. Ta powierzchnia powinna być twarda i równa.

• Korzystanie z wyświetlacza/usługi powinno jest intuicyjne, oparte na prostych komunikatach. Łatwy w obsłudze interfejs uwzględnia wysoki kontrast tekstu, wg wytycznych WCAG^[3]. Minimalnie (poziom AA) – 4,5:1 dla tekstu ciągłego i 3:1 dla nagłówków. Poza tym, reklamy na wyświetlaczu nie rozpraszają uwagi osób słabowidzących.

Smart odbiór

Użytkowniczki i użytkownicy skrytek sami decydują o tym na jakim poziomie automatu odbiorą przesyłkę. Można o tym zdecydować na etapie zamawiania paczki – chodzi o wybór strefy wysokiej lub niskiej. Ta funkcjonalność dotyczy osób, które nie mają możliwości dosięgnąć wysokich lub niskich skrytek. Przyjazność One Boxów przejawia się też w opisie panelu obsługi w alfabecie Braille’a, gdzie umieszcza się numer paczkomatu i na infolinię. Poza tym, infolinia zapewnia tłumaczenie na język migowy, co dotyczy społeczności osób niesłyszących w Polsce, liczącej około 450 tys.

86% - wszystkich automatów paczkowych Allegro gwarantuje swobodny podjazd i szeroki chodnik, umożliwiający wygodny odbiór paczki osobom z niepełnosprawnościami, poruszającym się na wózku, rodzicom z wózkami dziecięcymi.

Jest to jedno z wielu działań Allegro w kompleksowym podejściu do odpowiedzialności w biznesie. Całość została usystematyzowana w „Strategii CSR i zrównoważonego rozwoju Allegro na lata 2020-2023”. Dokument określa też kierunki działań w obszarach ESG. Kompleksowość podejścia firmy do opisywanych zagadnień pokazuje też szersze wykorzystanie maszyn paczkowych One Box by Allegro. W mediach społecznościowych i na różne inne sposoby firma informuje swoich klientów chociażby o tym, że:

• mogą podarować drugie życie swoim używanym sprzętom elektrycznym – zostawiając je w One Box,

• Każda dziesiąta paczka odebrana w One Box to zasadzenie jednego drzewa zasponsorowane przez Allegro.

Wnioski z audytu podsumowane zostały w raporcie “Daj się! czyli jak tworzyć dostępny automat paczkowy”^[4], prezentujący zestaw dobrych praktyk w tym obszarze.      

Dane z raportu:
Na aspekt ekologicznego opakowania produktu uwagę zwraca 61% internautów. To o 6% więcej niż w 2021 r.

Sposób, w jaki produkty docierają do drzwi konsumentów jest ważnym aspektem handlu elektronicznego. Dotyczy funkcjonowania samego biznesu, UX, jak i ekologii. Np. punkty odbioru paczek mogą prowadzić do zmniejszenia emisji CO2^[5]. Odchudzanie opakowań, przechodzenie na biodegradowalne materiały w wysyłce – to kolejne sposoby na zmniejszanie śladu węglowego w logistyce e-commerce. Tą drogą poszło MODIVO SA. Firma dąży do zamykania obiegu surowców, co jest fundamentalne dla gospodarki obiegu zamkniętego. Tak więc, hasło reduce, reuse & recycle także definiuje ten biznes. 

Papieropaki

Biodegradowalne opakowania służą klientom tej marki na wszystkich rynkach. Chodzi o 19. krajów, gdzie spółka rozwija model sprzedaży butów, odzieży i akcesoriów w oparciu o multibrandowe platformy eobuwie.pl i MODIVO. Uzupełnieniem jest sieć concept store, w dużej części zautomatyzowanych, nowoczesnych sklepów. Klienci w eobuwie.pl zetknęli się z papieropakami w sierpniu, a MODIVO w październiku 2022 roku.

15 tys. drzew nadal rośnie, gdy w użyciu znajdują się Papieropaki. Wyprodukują tlen dla ponad 150 tys. osób/rok. Jest to liczba odpowiadająca za optymalizację tej części logistyki w 2022 r. w MODIVO i eobuwie.pl

Papieropaki są biodegradowalne i ze względu na właściwości ograniczają odpady o 27% (średnio, w stosunku do kartonu). W zależności od grubości rozkładają się w ciągu kilku miesięcy. Pozwoliło to firmie zredukować masę wprowadzonych odpadów o 61% na wszystkich rynkach, do końca 2022 r. Jednak mogą też podlegać recyklingowi – ich właściwości pozwalają na 100% odzysku surowca. Papieropaki mają trzy rozmiary, dzięki czemu łatwiej dobrać je do zamówień. Są lżejsze, a przez to wygodniejsze w użyciu. To znowu wpływa na optymalizację wysyłek, bo w logistyce pusta przestrzeń to marnotrawstwo.

Coś więcej niż opakowanie

Grupa MODIVO realizuje Strategię Zrównoważonego Rozwoju ESG GO.25. Dokument systematyzuje działania zarządcze i operacyjne. Chodzi o optymalizację transportu, dystrybucji i magazynowania produktów, przy jednoczesnym poszanowaniu dla klimatu, racjonalizacji zasobów i minimalizowaniu negatywnego wpływu na środowisko. Cele środowiskowe są monitorowane, a działania ewentualnie korygowane. Wynika to z zaangażowania zarządu, zespołu firmowego i – co najważniejsze – oczekiwań klientów.

Dane z raportu:
Swoją firmę jako tę, która postępuje w sposób odpowiedzialny oceniło 100% badanych pracowników e-commerce. Wytyczone kierunki odpowiedzialnego rozwoju i e-biznesu ma natomiast wciąż znacznie mniej, bo około połowa e-firm (47%).

Mniej plastiku

Firma w swoich głównych magazynach (K1 i K2) w Zielonej Górze wprowadziła System Zarządzania Środowiskowego. Dzięki temu uzyskała świadectwo Czystszej Produkcji UNEP oraz Certyfikat ISO 14001:2015. W MODIVO SA obowiązują: Polityka Środowiskowa, Wymagania Środowiskowe dla dostawców i podwykonawców, oraz dokumenty operacyjne – karta procesu i działań.

W ramach Polityki Środowiskowej zminimalizowano plastik w opakowaniach zbiorczych, czyli folię stretch, przez co:

• ogranicza się nadmiarowe opakowania produktów,

• używa do nich surowców wielokrotnego użytku,

• powstałe odpady poddaje recyklingowi.

W centrum logistycznym wykorzystywane są wielorazowe metalowe wózki, a paczki z produktami wysyłane są w kartonowych skrzyniach Gaylord Box, pochodzących i nadających się do recyklingu. W miarę możliwości operacyjnych transport realizowany jest wg zasady Luz Load, czyli bez dodatkowego opakowania zbiorczego. Powyższe działania pozwoliły na ograniczenie zużycia folii stretch o ponad 12 ton, w pierwszych 5. miesiącach od wprowadzenia rozwiązań. 

Dane z raportu:
Według internautów to polskie e-sklepy, a nie zagraniczne, działają aktywniej w zakresie odpowiedzialnego e-commerce (38% vs 18%). Badani uznali też, że coraz częściej bardziej ekologiczne podejście daje polskim e-przedsiębiorcom przewagę nad sprzedawcami zza granicy (62% vs 55% w 2021 roku).

W e-commerce działają firmy, które zajmują się transakcjami, logistyką, organizacją procesów. Działają też organizacje wspomagające procesy sprzedaży omnichannel. Do nich należy GS1, której globalna sieć pozwala na stosowanie uniwersalnego, globalnego standardu. Doskonale wszystkim znane kody kreskowe służą nie tylko do naliczania rachunków przy kasie. Ich możliwości są o wiele szersze wspierając zrównoważony rozwój i gospodarkę obiegu zamkniętego.

Strategia ESG GS1 Polska kładzie nacisk na rolę standardów GS1 w gospodarce cyrkularnej. Organizacja pracuje obecnie w dwóch obszarach GOZ – Cyfrowym Paszporcie Produktowym i systemie depozytowo-kaucyjnym, wykorzystując doświadczenia ze 150 krajów, w których działa. Np. system depozytowo-kaucyjny oparty o wypracowane standardy sprawdza się w Niemczech od 21 lat. Najnowsze wdrożenia tego systemu, opartego o standardy GS1 miały miejsce w zeszłym roku w Szkocji i na Słowacji.

Depozyt i kaucja po polsku

Trwają przygotowania do wprowadzanie krajowego systemu kaucyjnego w Polsce. Program ma przyczynić się do oszczędzania zasobów naturalnych i energii potrzebnej do wytworzenia opakowań. Aby zapoznać klientów z możliwością zwracania jednorazowych opakowań plastikowych i metalowych po napojach, a także w celu zbudowania dobrych, ekologicznych nawyków, na początku stycznia w Bydgoszczy Żabka we współpracy m.in. ze startupem Maas Loop oraz przy wsparciu GS1 Polska, uruchomiła program pilotażowy „Zielona Odnowa”. We wszystkich 120 sklepach Żabka w mieście klienci sieci mają możliwość oddawania jednorazowych opakowań po napojach. Mogą je zwracać bezpośrednio u sprzedawców lub w EKOmatach, czyli urządzeniach do selektywnej zbiórki odpadów.

Rozwiązanie bazuje na standardzie i numerze GTIN (kodzie EAN). Dane o produktach pobierane są z bazy eProdukty należącej do GS1. Każdy z ponad 300 mln produktów dostępnych w bazie identyfikowany jest numerem GTIN. Rozwiązanie działa podobnie do systemów, które z powodzeniem funkcjonują od lat także w Szwecji, nie tylko w Niemczech.

190 mln zł – wynosi wartość 773 tys. ton szkła, jakie odzyskuje się w Polsce/rok. (dane – GUS 2020 r.).

B2B e-commerce to obszar handlu elektronicznego, który rozwija się bardzo dynamicznie i obecnie generuje więcej przychodów niż e-commerce w klasycznym wydaniu – B2C^[6]. Sztandarową akcją społeczną e-B2B w kraju jest cykliczny projekt TIM Mikołajów, prowadzany przez lidera rynku zaopatrzenia w elektrotechnikę dla profesjonalistów – TIM S.A. W 2022 roku odbyła się 3. edycja akcji.

TIM Mikołajów wynika z obowiązującej od 2019 r. „Strategii Odpowiedzialnego Biznesu TIM pro” (aktualnie kończą się prace nad nową strategią ESG dla całej Grupy Kapitałowej TIM). Zapisano w niej m.in. wspieranie instytucji oraz NGO, działających lokalnie w całej Polsce, chociaż TIM współpracuje także z renomowanymi podmiotami o zasięgu ogólnopolskim, np. Fundacją Na Ratunek Dzieciom z Chorobą Nowotworową.

Dane z raportu:
14% klientek i klientów e-commerce zwraca uwagę na informacje o zaangażowaniu danej marki w akcje społecznie pozytywne,
15% na posiadane certyfikaty oraz uczciwość praktyk biznesowych.

Jesteś widoczny w otoczeniu

Jeśli NGOsy wyróżniają się w swych celach i działaniach i rozwijają potencjał lokalnych wspólnot, szczególnie dzieci i młodzieży, firma przyznaje im granty 10-20 tys. zł. Często pozwala to na znaczące zwiększenie skali działalności NGO lub zabezpieczenie jej kontynuowania. Sposób organizacji budżetu akcji jest w pełni demokratyczny. Tzn., wokół akcji udało się zbudować społeczność pracowników firmy i partnerów biznesowych. Chodzi o dostawców i producentów asortymentu sprzedawanego na TIM.pl, oraz klientów spółki.

391 tys. zł – wyniósł budżet TIMu Mikołajów w 2022 r. (357 tys. w 2021 vs 221 tys. zł w 2020 r.). W wybór beneficjentów zaangażowało się ponad 11 tys. internautów, o 529% więcej niż rok wcześniej.

Ekologiczny początek

Ewolucja zwyczajów związanych z relacjami biznesowymi, która zaczęła się w pandemii COVID19, pozwoliła na uformowanie podstaw budżetu akcji. Handel B2B jest bardzo relacyjny. Klienci biznesowi TIM-u mają opiekunów handlowych, z którymi ściśle i długo współpracują. To buduje trwałe, często przyjacielskie relacje. Z wyjątkiem pandemii utrwalił się zwyczaj spotkań także na żywo, co roku,  przed świętami Bożego Narodzenia. W ich trakcie klienci otrzymywali upominki, w tym książkowy kalendarz na kolejny rok. Kiedy wspólnie zdecydowano, że drukowany kalendarz jest zbędny na co dzień i nieekologiczny, pieniądze na druk przeznaczono na TIM Mikołajów. Równolegle firma zaprosiła producentów asortymentu dostępnego na TIM.pl, by wsparli budżet akcji.

Akcja jednoczy na długie miesiące pracowników TIM wrażliwych społecznie. Praktyka pokazała, że na przełomie września i października każdego roku należy dokonać researchu potencjalnych beneficjentów. Selekcja powinna być jak najbardziej obiektywna i uwzględniać realne potrzeby NGOsów. Na tym etapie głownie zaangażowani są pracownicy biur handlowych firmy. Powstaje ogólnopolska lista 51 organizacji pozarządowych, instytucji z 17 regionów handlowych TIM-u. W pierwszym tygodniu listopada rozpoczyna się głosowanie online, do którego zapraszani są w pierwszej kolejności klienci TIM-u. Dalsze etapy wyznacza grudniowy kalendarz – 6 grudnia powstaje lista beneficjentów. Kolejne tygodnie do Bożego Narodzenia to przekazanie darowizn.

Wyjątkowość TIM-u Mikołajów polega na angażowaniu w jednej akcji podmiotów społecznych – beneficjentów, a także pracowników, dostawców (producentów asortymentu sprzedawanego online), oraz klientów. W jej efekcie dokonała się także zmiana kultury wewnątrz firmy, na bardziej zaangażowaną, spójną i rozwojową dla otoczenia biznesu, oraz jego orientacji na pozaekonomiczne cele.

Grupa Odpowiedzialny e-Commerce e-Izby, w ramach której powstał ten tekst zajmuje się przygotowywaniem raportów e-Izby „Odpowiedzialny e-Commerce”. Inicjuje inne projekty służce propagowaniu etyki biznesu w e-handlu. Na nasze spotkania zapraszamy gości z różnych dziedzin, aby omawiać biznesowe aspekty zaangażowania społecznego, ekologicznego e-firm. Przed nami podjęcie żywotnych dla e-commerce tematów, jak chociażby zwrotów i ich środowiskowe i biznesowe koszty. Zapraszamy do współpracy w ramach Grupy, a także do śledzenia aktywności całej e-Izby.

Paweł Oksanowicz

Koordynator prac Grupy Odpowiedzialny e-Commerce e-Izby

---

^[1] https://eizba.pl/wp-content/uploads/2021/11/Raport-Odpowiedzialny-E-commerce-2021.pdf

^[2] https://eizba.pl/wp-content/uploads/2023/01/Raport_e-Izby_Dekada_polskiego-e-commerce_2023.pdf

^[3] https://www.gov.pl/web/dostepnosc-cyfrowa/wcag-21-w-skrocie

^[4] https://magazyn.allegro.pl/presskits/raport-avalon-i-allegro-daj-sie-czyli-jak-tworzyc-dostepny-automat-paczkowy

^_[5] Wg badań przeprowadzonych przez  TNO[1] w Holandii, jeśli liczba dostaw do domu spada o połowę, powstaje 17 proc. mniej emisji CO2 dla dostawy do punktu i o 33 proc.  emisji CO2 na ostatniej mili do drzwi odbiorcy. https://repository.tno.nl/islandora/object/uuid:69521201-d3ec-4f9f-985d-072d83077e67

[6] Ok. 850 mld zł to wartość rynku e-B2B wg raportu e-Izby “Dekada polskiego e-commerce 2013-2023”. 100 mld zł w 2020 r. na tyle PWC wyceniło wartość detalicznego handlu internetowego w Polsce. W 2027 r. ma to być 187 mld zł.